Sera ve Açık Alanda Domates Yetiştiriciliği Kitabı
Sera ve Açık Alanda Domates Yetiştiriciliği Kitabı
| Anavatanı ve tarihçesi Domatesin besin değeri ve insan sağlığı bakımından önemi Domatesin tanımı ve sistematikteki yeri Bitkisel karakterler Kök Gövde Yaprak Çiçek Meyve Meyve rengi Meyve şekli Meyve eti sertliği Meyve asitliği Suda çözünebilir maddeleri içeriği (%) Vitamin C (askorbik asit) Meyve büyüklüğü Tohum Domates çeşitleri ve çeşit seçimi Bitki, genetik yapı ve meyvelerin kullanım özelliğine göre domates çeşitlerinin sınıflandırılması 1. Yer 2. Yarı sırık 3. Sırık Salkım domates A)?Fidelik devresinde B) Dikimden itibaren maksimum meyve yükünü almadan önceki devrede C)?Maksimum meyve yükünü alınca ve sonrasında Domatesin iklim istekleri Sıcaklık Rüzgâr Işık Karbondioksit (CO2) Hava oransal nemi Domatesin toprak istekleri Domates yetiştiriciliğinde besin maddeleri Besin maddesi noksanlıkları Besin maddesi noksanlıklarında domateste görülen belirtiler Besin maddesi noksanlıklarının giderilmesi ve kontrol Besin maddesi fazlalıklarında görülen belirtiler (toksisite) Domatesin su isteği ve sulama Sera şartlarında verilecek su miktarı Sulama yöntemleri Gübreleme Fertigasyon (damla sulama ile gübreleme) Gübre formülasyonu ve miktarı Gübre sulama suyuna nasıl verilir? Gübre tankı ile gübreleme (konsantrasyon usulü gübreleme) Enjektör ile orantılı gübreleme Konsantrasyon regülatörlü (ayarlı) sistem Gübreleme otomasyonu ve diğer yenilikler Gübre sulama suyuna ne zaman verilir? Sofralık domateslerde besin maddesi miktarı Topraksız tarım Topraksız tarımın yararları Topraksız tarımın sakıncaları Su kültürü Saman balyası kültürü Perlit torba kültürü Toprak/Yaprak analizi Açık tarlada gübreleme Yaprak gübreleri Organik gübreler Çiftlik (hayvan) gübresi Yeşil gübre Münavebe (ekim nöbetleşmesi) Üretim takvimi Fide yetiştiriciliği 1- Fide yetiştirme kapları 2- Fide yetiştirme ortamı Fide yetiştirme materyallerinin karıştırılması Fide yetiştirme materyalinin sterilize edilmesi Tohum ekimi Tohumun çimlenmesi Sıcaklık Işık Su Fidelerin üstünün örtülmesi Tohum ekiminden dikime kadar geçen süre (gün) Vegetatif çoğaltma Sanayi fidesi üretimi Aşılı fide Aşılı fide yetiştiriciliği ile ilgili genel uygulamalar Serada domates yetiştiriciliği Dikim öncesi sera hazırlığı Taban taşı Toprak dezenfeksiyonu Sera temizliği Dikim İpe alma (askıya alma) Malçlama Seralarda pasif ısıtma sistemleri Alçak plastik tüneller Isı perdeleri Su şilteleri (su yastıkları) Yağmurlama Sera ikliminin ayarlanması Budama Koltuk alma Yaprak alma Tepe alma Meyve seyreltme ve salkım ucu alma Çift gövdeli budama sistemi Budamada dikkat edilmesi gereken hususlar Seralarda hormon kullanımı ve bombus arıları Bombus arıları Seralarda hastalık ve zararlılara karşı koruyucu önlemler Açık tarlada domates yetiştiriciliği Fide dikimi Doğrudan tohum ile yetiştiricilik Yabancı otlar, Parazitik (Asalak) Çiçekli Yabancı otlar, Küsküt, Canavar otu Çapalama Yatırma Askıya alma (Herekleme) Budama Koltuk alma Uç alma Hasat Hasat zamanının fizyolojik ve anatomik safhaları Hasat sonrası fizyolojisi, tasnif ve ambalajlama Değişik olgunluk derecelerinde (değişik renklerde) hasat edilen domateslerin depolanmaları Sıcaklık Hava oransal nemi Işık Etilen şekil ve büyüklük Diğer kalite unsurları |
Domatesin soğukta muhafazası Domateslerin kontrollü atmosferde muhafazası Paketlenerek depolanması sırasında domates meyvesinin olumsuz yönde etkileyen bazı hastalıklar 1- Alternaria çürüklüğü 2- Mavi küf çürüklüğü 3- Beyaz akıntılı çürük (Cottony leak) 4- Clodosporium çürüklüğü 5- Geç dönemde mildiyö çürüklüğü 6- Sulu yumuşak çürüklük Sofralık domates standartları Maliyet (Açık tarlada) Toprak hazırlığı İş gücü Hastalık ve zararlılar Verim Domates tohumluğu üretimi Asetik asit Tohumla taşınan mantari hastalıklara karşı kullanılan ilaçlar Depolam Domates yetiştiriciliğinde hastalık ve zararlı sorunları I- Konuya giriş II- Genel bilgiler A- Hastalık ve zararlı sorunlarının genel kapsamı B- Hastalık etmenlerinin ekolojik istekleri C- Hastalık etmenlerinin bulaşma kaynakları ve yayılmaları D- Zararlı etmenlerin kısa sistematiği, ekolojik ve biyolojik karakterleri E- Virüslerin tanımı ve ekolojik istekleri F- Hastalık ve zararlı etmenlere ülkemiz sera şartlarının sağladığı imkânlar G- Zirai mücadelede modern bir kavram IPM H- Domates dahil olmak üzere çeşitli kültürlerde bazı zararlı böceklere karşı kullanılanılabilen biyolojik silahlar I- Toprak solarizasyonu İ- Toprak ilaçlaması J- İlaçlı mücadelede kalibrasyon ve doz kavramı III- Özel bilgiler A- Konuya giriş B- Domates hastalıkları I- Mantari kaynaklı domates hastalıkları 1. Fide dönemi hastalıkları Hastalığın kontrolü 2. Fide ve bitki dönemi hastalıkları a)?Kök mantarlaşması (Pyrenochaeta lycopersici) b)?Bir büyüteç yardımı ile gözlenebilen kök mantarlaması (Colletotrichum coccodes) c) Solgunluk hastalıkları (Fusarium ve Verticillium) II- Mantari kaynaklı topraküstü hastalıkları 1) Kökboğazı gövde ve dal hastalıkları a)?Beyaz küf (pamucak): Sclerotinia sclerotiorum b)?Kurşuni küf (Botrytis cinerea) c)?Gövde sap çürüklüğü (Didymella lycopersici) d) Gövde mildiyösü (Phytopthora parasitica) 2) Yaprak, çiçek ve meyve hastalıkları a) Karaleke (Alternaria solani) b)?Kadife leke (Cladosporium fulvum) c)?Külleme (Leveillula taurica) d)?Kurşuni küf (Botrytis cinerea) e)?Domates mildiyösü (Phytophtora infestans) f) Yaprak leke hastalıkları (Septoria sp., Stemphylium spp.) III- Nematod kaynaklı toprakaltı hastalıkları a)?Kök-ur nematodları IV- Bakteri kaynaklı hastalıklar a)?Bakteriyel kanser (Corynebacterium michiganense)?(Clavibacter michiganense) b)?Bakteriyel gövde çürüklüğü (Pseudomonas corrugata) c) Bakteriyel leke (Xanthomonas campestris pv. vesicatoria) ve (Pseudomonas syringae pv. tomato) V- Virüs ve virüs benzeri hastalıkları a)?Domates sarı yaprak kıvırcıklık hastalığı (TYLCV) b)?Tüt ün mozaik hastalığı (TMV) c)?Hıyar mozaik virüsü (CMV) d)?Patates Y virüs hastalığı (PVY) e) İri tomurcuk hastalığı (Stolbur, bigbud) VI- Fizyolojik hastalıklar a)?Yüzeysel kabuk çatlamaları b) Meyvelerin boyuna ve enine yarıklar c) Alaca olgunluk d) Kedi yüzü e) Çiçek burnu çürüklüğü f) Et kahverengileşmesi g)?Çiçek silkmesi VII- Zararlı böcekler 1- Toprakaltı zararlıları a)?Tırpan kurdu (veya Bozkurt) (Agrotis spp.) b)?Danaburnu (Gryllotalpa gryllotalpa) 2- Topraküstü zararlıları a)?Yaprak bitleri (Aphis spp.) b)?Beyaz sinek (Bemisia tabaci) c)?Empoaska (yeşil böcek) (Empoasca spp.) yaprak pireleri d) Tripsler (Thrips spp.) e) Diğer sokucu-emici zararlılar f) Yaprak galeri sinekleri (Liriomyza spp.) g) Kırmızı örümcekler (Fam. Tetranychidae) h)?Saman akarları (Fam. Tarsonemidae)?ve pas böcüsü (Fam. Eriophydae) ı) Yeşil kurt (Heliothis spp.) ve Prodenia (Spodoptera littoralis) k) Domates Güvesi (Tuta absoluta Meyrick) Domates hastalıklarına karşı ilaç tavsiyeleri Domates zararlılarına karşı ilaç tavsiyeleri Ek 1. Domates Hastalık ve Zararlıları Genel Teşhis Anahtarı Bakteri Mantar Mikoplazma Virüs Fizyolojik, parazit kökeni olmayan hastalıklar Zararlılar Kök ve Nematodları Teşhis Anahtarı Yaprak ve Yaprakçıklarda şekil anormallikleri Yaprak ve Yaprakçıklarda renk anormallikleri Yaprak ve Yaprakçıklarda lekeler, benekler Yaprak ve Yaprakçıklarda solma ve kurumalar Yenilmiş yaprak ve yaprakçıklar Kökde Kök Boğazı zararlanmaları ve Anormallikleri Gövdede Sapta Çiçekde Bitkide Meyvede Ek-2 Maliyet (Antalya şartlarında cam sera tek mahsül domates yetiştiriciliğinde) Kaynaklar |
